Kontrola trzeźwości pracownika przez pracodawcę

Wczasy pod gruszą — dofinansowanie urlopu 2021
2 czerwca 2021
Zwyczajne zgromadzenie wspólników w spółce z o.o.
23 czerwca 2021
Show all

Kontrola trzeźwości pracownika przez pracodawcę

Kontrola trzeźwości pracownika przez pracodawcę jest obecnie kwestią wyjątkowo sporną. Kodeks pracy nie reguluje wprost tej kwestii. Mimo to właściciele przedsiębiorstw dokonują takich badań. Część z nich weryfikuje stan trzeźwości pracownika, kiedy jego zachowanie wskazuje na wcześniejsze spożycie alkoholu. Inni robią to w sposób losowy. Metoda ta ma duże działanie prewencyjne, wzbudza niestety ogromne kontrowersje.

Kontrola trzeźwości w pracy – 2021

Kwestia kontroli alkomatem w pracy została uregulowana w art. 17 ust. 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Brzmi on następująco:

  1. Kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona mają obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy. Okoliczności stanowiące podstawę decyzji powinny być podane pracownikowi do wiadomości.
  2. Uprawnienia kierownika zakładu pracy, o którym mowa w ust. 1, służą również organowi nadrzędnemu nad danym zakładem pracy oraz organowi uprawnionemu do przeprowadzenia kontroli zakładu pracy.
  3. Na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej, a także na żądanie pracownika, o którym mowa w ust. 1, badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego. Zabiegu pobrania krwi dokonuje osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe. Do badania stanu trzeźwości stosuje się przepisy, wydane na podstawie art. 47 ust. 2.

Regulacja ta nasuwa wiele wątpliwości. Pojawia się bowiem pytanie, czy badanie trzeźwości może być prowadzone wyłącznie w przypadkach podejrzenia nietrzeźwości. Inną kwestią jest zasadność wyrywkowych badań losowej grupy pracowników. Kolejną wątpliwością jest kwestia samego badania. Czy pracodawca może badać alkomatem? Czy czynność tę może przeprowadzić jedynie uprawniony organ?

Specjaliści prawa wskazują, że badanie trzeźwości pracowników przez pracodawcę wynika z obowiązków, jakie nagłada na niego Kodeks pracy. Chodzi tu głównie o zapewnienie bezpieczeństwa pracy oraz jej organizacji. Wynika to z art. 207. Obowiązek taki regulują także przepisy prawa karnego. W niektórych branżach dopuszczenie do pracy osoby, która znajduje się pod wpływem alkoholu stanowi bowiem zagrożenie nie tylko dla niego samego, ale też szerszej społeczności (kierowcy, operatorzy sprzętu budowlanego itp.). Ryzyko takie ponosi pracodawca. Często zatem podejmowane są kontrole trzeźwości pracowników pod kątem spożycia alkoholu, nawet jeśli godzi to w prawa pracownika. Jest to usprawiedliwione działanie, podejmowane w ramach tzw. stanu wyższej konieczności. Nieco inne zdanie na ten temat przedstawił Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

Kontrola trzeźwości w zakładzie pracy a RODO

Stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z czerwca 2019 r. w zakresie kontroli trzeźwości pracowników jest jednoznaczne. W jego opinii wiedza o nietrzeźwości pracownika jest informacją dotyczącą stanu jego zdrowia. Zgodnie z Kodeksem pracy przetwarzanie takich danych odbywać się może jedynie za zgodą pracownika i musi ona wynikać z jego inicjatywy. Wynika z tego, że stan trzeźwości pracownika oraz przetwarzanie takiej informacji odbyć się może jedynie na wniosek osoby, co do której istnieje podejrzenie nietrzeźwości. W opinii PUODO do dokonania badania upoważniony jest wyłącznie upoważniony organ. W takim brzmieniu opinia wyraźnie wyklucza wyrywkowe kontrole trzeźwości w pracy. Ten sam komunikat mówi jednak jasno, że wobec pracownika istnieje podejrzenie przebywania w stanie po spożyciu alkoholu, nie należy dopuszczać jej do pracy. Jednocześnie dopuszczalne jest badanie alkomatem przez pracodawcę, które zainicjowane jest przez samego zainteresowanego. Może być ona odpowiedzią na postawiony zarzut o nietrzeźwości zatrudnionego.

Rutynowa kontrola trzeźwości w pracy 2021 – Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej

Objaśnienia wydane przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej we wrześniu 2019 roku są spójne ze stanowiskiem PUODO. Resort pracy potwierdził bowiem, że stan nietrzeźwości pracownika jest informacją dotyczącą stanu jego zdrowia. Określa to art. 9 ust. 1 RODO. Uznano, że pracodawca nie ma prawa dokonywać badania trzeźwości zatrudnionych. Czynność taką może przeprowadzić jedynie organ porządkowy, czyli policja.