Jaką formę opodatkowania wybrać?

Każdy przedsiębiorca, który jest osobą fizyczną i prowadzi działalność gospodarczą, dysponuje określonymi możliwościami wyboru sposobu opodatkowania. Warto pamiętać, że spośród kilku dostępnych form opodatkowania działalności gospodarczej każda ma swoją własną specyfikę i najlepiej sprawdza się w określonych przypadkach. Należy też mieć na uwadze, że podstawą do wyliczenia wysokości podatku dochodowego jest dochód, czyli różnica pomiędzy osiągniętymi przez firmę przychodami a kosztami ich uzyskania. Jaką formę opodatkowania wybrać, by skorzystać na tym możliwie najbardziej i na co szczególnie zwrócić uwagę?

Formy opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej

Dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w Polsce dostępne są różne formy opodatkowania. W zależności od typu prowadzonej działalności poszczególne rodzaje opodatkowania będą bardziej lub mniej atrakcyjne z perspektywy przedsiębiorcy. Opodatkowanie jednoosobowej działalności gospodarczej może mieć formę:

• podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) – jest on pobierany przez urząd skarbowy w postaci zaliczek wpłacanych co miesiąc na poczet sumarycznej kwoty podatku na dany rok. Jeżeli po rocznym rozliczeniu PIT przedsiębiorca ma niedopłatę podatku, ma obowiązek jak najszybciej ją wyrównać. Co istotne, PIT może być rozliczany na zasadach ogólnych lub jako podatek liniowy;
• ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (RPE) – poza osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność z tej formy opodatkowania działalności gospodarczej osób fizycznych najczęściej korzystają określone typy spółek osobowych i duchowni;
• karty podatkowej – ta forma opodatkowania jest szczególnie atrakcyjna dla przedsiębiorców zatrudniających małą liczbę pracowników lub prowadzących samodzielnie działalność usługową.

Skala podatkowa – na czym polega?

Zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi skala podatkowa jest stosowana wyłącznie do dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych. Stawki podatkowe są określone w odniesieniu do podstawy opodatkowania – aktualna ich wysokość to 18% i 32%, przy czym należy pamiętać, że pierwszą z wymienionych stawek stosuje się do dochodów w wysokości do 85528 zł. Dochody powyżej tej kwoty opodatkowuje się według stawki 32%.

Co istotne, od wspomnianej wyżej kwoty granicznej można odliczyć rozmaite ulgi od dochodu (np. darowizny) albo od podatku (m. in. ulga rodzinna czy ulga kwalifikowana). Pozwala to obniżyć łączną sumę dochodów do niższego progu podatkowego. Ważne jest także to, że jeśli w danym roku prowadzenia działalności gospodarczej firma zanotowała stratę, przedsiębiorca może ją odliczyć od dochodu w ciągu kolejnych 5 lat podatkowych pod warunkiem, że strata z ubiegłych lat zmniejsza dochody z tego źródła, z którego poniesiona została strata. Maksymalna wysokość odliczenia w danym roku wynosi 50% kwoty straty.

Podatek liniowy – dlaczego warto?

Podatek liniowy jest szczególną formą rozliczania podatku dochodowego przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Najważniejsza różnica pomiędzy podatkiem liniowym a zasadami ogólnymi polega na tym, że stawka podatkowa nie ma dwóch progów, a tylko jeden – wynosi on 19% niezależnie od wysokości osiągniętych dochodów. Co jednak istotne, nie można w przypadku podatku liniowego korzystać z ulg podatkowych.

Możliwe jest jednak odliczenie kosztów uzyskania przychodu, o ile prowadzona przez danego przedsiębiorcę pozarolnicza działalność gospodarcza generuje koszty. Dochód można także zmniejszyć o kwotę wpłat na poczet indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) i składek na ubezpieczenie społeczne. Dodatkową korzyścią jest fakt, że jeśli podatnik korzystający z rozliczenia liniowego uzyskuje dochody opodatkowane zgodnie ze skalą podatkową, istnieje możliwość uwzględnienia ulg podatkowych w zeznaniu podatkowym PIT-37 (dochody opodatkowane liniowo będą rozliczone na oddzielnym formularzu zeznania rocznego).

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Jak już wspominaliśmy z ryczałtu mogą skorzystać ci przedsiębiorcy, którzy prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą albo świadczą usługi najmu (także jako spółka osobowa – jawna lub cywilna). Ryczałtowo rozliczają się również osoby duchowne. Co bardzo ważne, aby móc skorzystać z tej formy opodatkowania, konieczne jest spełnienie szeregu warunków określonych przez ustawodawcę, co sprawia, że ryczałt od przychodów ewidencjonowanych nie cieszy się dużą popularnością.

Aktualnie obowiązuje pięć siedem stawek podatkowych (20%, 17%, 8,5%, 5,5%, 3%) (20%, 17%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3%, 2%) przyporządkowanych do określonych typów działalności gospodarczej. Przychód danego przedsiębiorcy ustalany jest na podstawie prowadzonej ewidencji przychodu oraz wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych znajdujących się w posiadaniu firmy.

Opodatkowanie kartą podatkową

Ostatnią formą opodatkowania dostępną dla osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą jest karta podatkowa. Podatek od działalności gospodarczej obliczany jest w tym przypadku na podstawie rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby pracowników oraz wielkości miejscowości, w której firma działa. Wysokość podatku nie jest zależna od osiąganego dochodu i ustalana jest przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego.

W kontekście powyższych informacji wyraźnie widać, że wybór rodzaju opodatkowania zawsze powinien być przemyślany i uzależniony od typu prowadzonej działalności gospodarczej – tylko wtedy pozwoli to na realną optymalizację podatkową.