Zmiany w podatkach w 2018 roku. Czym jest Jednolity Plik Kontrolny?

Zmiany w prawie podatkowym wprowadzone w życie Ustawą z dnia 10 września 2015 roku o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa mają spowodować poważne uszczelnienie polskiego systemu podatkowego. Jednym z istotniejszych elementów znowelizowanego systemu kontroli podatkowej jest Jednolity Plik Kontrolny (JPK), który musi być generowany i przesyłany w wersji elektronicznej przez każdego przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą do odpowiednich organów kontroli podatkowej. Co ważne, na chwilę obecną obowiązek wysyłki podstawowej struktury JPK (pliku JPK_VAT) nie dotyczy jeszcze tylko mikroprzedsiębiorców, co ma ulec zmianie od 1 stycznia 2018 roku.

Co to jest Jednolity Plik Kontrolny?

Najprościej rzecz ujmując JPK to plik zawierający kompletny zestaw danych księgowych powiązanych z prowadzeniem działalności przez konkretne przedsiębiorstwo. Dane te gromadzone są w określonych strukturach i część z nich musi być każdego miesiąca przekazywana do Ministerstwa Finansów, podczas gdy pozostałe należy przechowywać w celu udostępnienia odpowiedniemu urzędowi skarbowemu na jego żądanie.

Jak już wspominaliśmy podstawową strukturą JPK jest plik JPK_VAT, który jest ewidencją danych dotyczących transakcji zakupu i sprzedaży dokonywanych przez daną firmę w każdym miesiącu. Informacje znajdujące się w tym pliku są przekazywane automatycznie z systemów księgowych przedsiębiorstwa, przy czym należy zauważyć, że wysyłka pliku do Ministerstwa Finansów musi nastąpić do 25 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni.

Zgodnie z regulacjami ustawodawcy przedsiębiorstwa duże (roczna liczba pracowników powyżej 250, roczny obrót netto powyżej 50 mln euro) mają obowiązek wysyłki pliku JPK_VAT od lipca 2016, przedsiębiorstwa średnie i małe (średnie: 50-249,99 pracowników rocznie, obrót roczny do 50 mln euro, małe: 10-49,99 pracowników rocznie, obrót do 10 mln euro rocznie) od stycznia 2017, natomiast mikroprzedsiębiorstwa (0-9,99 pracowników rocznie, obrót do 2 mln euro rocznie) od stycznia 2018.

Poza strukturą podstawową JPK istnieją również struktury dodatkowe, które przedsiębiorcy mają lub będą mieli obowiązek prowadzić w celu udostępnienia na żądanie urzędu skarbowego. Są to:

• podatkowa księga przychodów i rozchodów (JPK_PKPIR) – od 1 lipca 2018 roku muszą ją prowadzić wyłącznie podatnicy opodatkowani według skali podatkowej lub podatku liniowego. Dotyczy mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw (przedsiębiorstwa duże prowadzą ją od lipca 2016); faktury (JPK_FA) – rejestr wszystkich wystawionych faktur sprzedaży wraz z dotyczącymi ich informacjami. Jego prowadzenie od 1 lipca 2018 roku będzie obowiązywać wszystkie mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa (duże ta struktura JPK obowiązuje już od lipca 2016);
• ewidencja przychodów (JPK_EWP) – tę strukturę będą prowadzić od 1 lipca 2018 roku mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (duże firmy spełniające kryterium prowadzą tę ewidencję od lipca 2016);
• magazyn (JPK_MAG) – mikro-, mali i średni przedsiębiorcy prowadzący gospodarkę magazynową będą mieli obowiązek udostępniać tę strukturę organom kontroli podatkowej od 1 lipca 2018 (duże firmy obowiązuje ona od lipca 2016);
• księgi rachunkowe (JPK_KR) – wyłącznie mikro-, małe i średnie firmy zobowiązane do prowadzenia pełnej księgowości będą miały obowiązek udostępniania tej struktury urzędowi skarbowemu na żądanie od 1 lipca 2018 (duże firmy obowiązek ten dotyczy od lipca 2016);
• wyciąg bankowy (JPK_WB) – w tej strukturze zawarte są dane dotyczące sald początkowych i końcowych na poszczególnych kontach firmowych wraz z informacjami na temat każdej transakcji. Mikro-, małe i średnie firmy będą musiały udostępniać tę strukturę od 1 lipca 2018 roku, od dużych firm urząd skarbowy może ich żądać od lipca 2016.

Jednolity Plik Kontrolny – jakie przyniesie korzyści?

Zasadniczą korzyścią z wprowadzenia JPK jest znaczące uszczelnienie systemu podatkowego, co z kolei skutkuje możliwością prowadzenia dokładnych i szybkich kontroli podatkowych (w tym wykrywanie tzw. pustych faktur) w przedsiębiorstwach niezależnie od ich wielkości. Kolejne korzyści to redukcja „papierologii” na rzecz wygodniejszych w obsłudze systemów elektronicznych, pozwalających na ewidencję praktycznie każdej liczby dokumentów. Spore ułatwienia zauważą także audytorzy przeprowadzający kontrolę ksiąg w firmach – dzięki wprowadzeniu JPK ewentualne nieprawidłowości w księgach zostaną wykryte znacznie szybciej, niż w przypadku dokumentacji papierowej.

Kogo dotyczą zmiany w podatkach?

Od lipca 2016 roku konieczność korzystania z JPK i przekazywania ich odnośnym instytucjom obowiązuje wszystkie duże firmy. Przedsiębiorstwa małe i średnie zostały zobowiązane do wdrożenia JPK_VAT od stycznia 2017 roku, natomiast mikroprzedsiębiorców obowiązek ten będzie dotyczyć od 1 stycznia 2018. Jak już zostało wspomniane wcześniej struktury dodatkowe JPK muszą być prowadzone i udostępniane od lipca 2016 wyłącznie przez przedsiębiorstwa duże. Firmy mikro, małe i średnie są zobligowane do tego dopiero od 1 lipca 2018 roku – jest to data, z którą zakończy się okres przejściowy i wszystkie podmioty gospodarcze w Polsce będą musiały funkcjonować zgodnie z nowymi regulacjami w zakresie prawa podatkowego.